Merkez Bankası Akçesi Nedir?

Merkez Bankası akçesi Türkiye’de olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere ayrılmış olan rezervleri ifade etmektedir. TCMB tarafından kanunla belirtilmiş olan akçeler ekonomik olarak ihtiyaç duyulması anında kullanılabilir. Rezerv düzeylerinin ayarlanması ise oldukça önemli olan bir durumdur. Fazla ve az olan rezervler ekonomik açıdan olumsuz bir etki yaratabilir. Merkez Bankası elde edilen kârın %20 oranında rezerve aktarılmasını sağlayarak ileride oluşabilecek olan durumlarda kullanılmak üzere saklanmasını gerçekleştiriyor. Her yıl düzenli olarak rezerv miktarları açıklanıyor. Vatandaşların bir önceki yıl ile rezervleri karşılaştırmasına imkân sağlanıyor. Rezerv miktarlarında oluşan değişimlerin yayınlanan raporlar eşliğinde takip edilmesi mümkün oluyor. Merkez Bankası akçesi ihtiyat akçesi olarak da bilinmektedir.

Merkez Bankası Akçesi Nereye Aktarılır?

İhtiyat akçesi olarak bilinen Merkez Bankası’nın akçesi Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aktarılmaktadır. Merkez Bankası sahip olduğu hisse senetleri ile her yıl belirli kâr oranlarını elde etmektedir. TCMB’nin hisse senetlerini kullanarak elde ettiği kâr oranlarının yüzde 6’sı ilk kâr payı olarak hissedarlara aktarılır. Hissedarlara yapılan kâr payı dağıtımlarının ardından kalan miktar olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere hazineye aktarılır. Genel Kurul’dan herhangi bir karar aranmadan elde edilen akçeler için aktarımların Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aktarılmasına karar verildi. Merkez Bankası çok ortaklı olarak kurulmuş olan bir anonim şirket statüsündedir. Ekonomide oluşabilecek olan muhtemel risklere karşı akçeler koruma sağlamaktadır. Acil durumlarda akçelerin kullanılarak gerekli müdahalelerin sağlanması mümkün olmaktadır. Daha önce net kârdan belli oranlarda ayrılan ancak hissedarlara pay verilmeyen akçeler için yeni düzenlemede hissedarlara dağıtım yapıldıktan sonra kalan miktarlar hazineye ayrılmaya başlandı.

Merkez Bankası Akçesi Nasıl Kullanılır?

Merkez Bankası akçeleri ekonomide oluşabilecek olan acil durumlara göz önünde bulundurularak kullanılır. Ekonomide arz ve talep milyarının dengelenebilmesi ve oluşan dengenin korunabilmesi oldukça önemlidir. Arz ve talep dengesi sağlanmayan her durumda olumsuz sonuçların elde edilmesi mümkündür. Merkez Bankası tarafından rezervlerde yer alan akçeler Dolar, Euro ve altın şeklindedir. Özellikle altın rezervleri her ülke için önemlidir. Herhangi bir şekilde piyasada arz ve talebin rezerv edilen miktarlara göre dengenin kaybedilmesi durumunun yaşanması halinde gerekli müdahale yapılmaktadır. Yapılan müdahale ile piyasalarda arz ve talebin dengelenerek olumsuz etkilerin giderilmesi beklenmektedir. Ekonomide duruma göre yapılan müdahalelerin olması halinde rezervlerde oluşan yeni miktarları her ay ve her yıl açıklanan veriler ile takip edilmesi mümkündür. Aylık ve yıllık olarak rezerv miktarlarının karşılaştırılması ve hazinedeki miktarların öğrenilmesi sağlanabilir.